213 Sayılı Vergi Usul Kanununa Göre;

Defter Tutacaklar

              Madde 172 gereğince aşağıda yazılı gerçek ve tüzel kişiler bu kanunun esaslarına göre defter tutmaya mecburdurlar:

•         1. Ticaret ve sanat erbabı;

•         2. Ticaret şirketleri;

•         3. İktisadi kamu müesseseleri;

•         4. Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler;

•         5. Serbest meslek erbabı;

•         6. Çiftçiler.

Hesap Dönemi

•         Madde 174 gereğince defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır.

•         Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır.

DEFTERLER

Madde 182’ye göre bilanço esasında aşağıdaki defterler tutulur:

•         1. Yevmiye defteri;

•         2. Defterikebir;

•         3. Envanter defteri;

Yevmiye Defteri;

-     Madde 183 - Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi icabeden muamelelerin tarih sırasiyle ve madde halinde tertipli olarak yazıldığı defterdir

-     Yevmiye defteri ciltli ve sahifeleri müteselsil sıra numaralı olur. Mükellefler diledikleri takdirde yevmiye defteri ve tutulması zorunlu diğer defterlerini müteharrik yapraklı olarak kullanabilirler.

 Defterikebir;

-     Madde 184’e göre defterikebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan muameleleri buradan alarak usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli  olarak bu hesaplarda toplayan defterdir

Envanter Defteri ve Bilanço Günü

Madde 185’e göre envanter defterine işe başlama tarihinde ve müteakiben her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kaydolunur ve bu tarihe "Bilanço günü" denir. Envanter defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur

Vergi Usul Kanunu'na  Göre Envanter

- Bilanço günündeki ; Mevcutları,

-  Alacakları,

-  Borçları;

 Saymak, ölçmek tartmak ve değerlemek Suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir

Çıkarılan Envanterin Kaydedilmesi

►    İşletme Hesabı Esasına Göre defter tutanlar işe başlamada defterin ilk sayfasına, dönem sonunda defterin kapanış

kayıtlarından sonraki sayfasına,

►    Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar,

►    Envanter Defterine,

►    Envanter Listelerine,

Envanter Çıkarmak

•         Madde 186’e göre Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve

değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir.

•         şu kadar ki, ticari teamüle göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mutat olmayan malların değerleri tahminen tespit olunur.

•         Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dahil iktisadi kıymetleri ifade eder.

Kayıt Nizamı Madde 215 Gereğince

1. Bu Kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulması zorunludur. Ancak, Türkçe kayıtlar bulunmak kaydıyla defterlerde

başka dilden kayıt da yapılabilir. Bu kayıtlar vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabilir.

2. a) Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz.

b) İlgili dönem defter tasdik tarihi itibarıyla ödenmiş sermayesi (yurt dışında kurulan şirketlerin Türkiye'ye ayrılan ödenmiş sermayesi)

en az 100 milyon ABD Doları ya da muadili yabancı para karşılığı Türk Lirası ve sermayesinin en az % 40'ı ikametgâhı, kanunî ve iş

merkezi Türkiye'de bulunmayan kişilere ait olan işletmelere, kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına

Bakanlar Kurulunca izin verilebilir. Bakanlar Kurulu, bu had ve nispeti sektörler itibarıyla ayrı ayrı yarısına kadar indirmeye veya iki

katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu şartların ihlâl edildiği hesap dönemini izleyen hesap döneminden itibaren Türk para birimine

göre kayıt tutma zorunluluğu başlar.

ba) Türk para birimiyle yapılan işlemler, işlemin gerçekleştiği günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla ilgili para

birimine çevrilir. İktisadî kıymetlerin değerleri ile vergi matrahı kayıt yapılan para birimine göre tespit edilir, beyannamenin verilmesi

gereken ayın ilk gününün kuruyla Türk parasına çevrilerek beyan edilir. Vergi ödeme, mahsup ve iade işlemlerinde de Türk Lirası

tutarlar kullanılır.

bb) Bu mükellefler, diğer para birimleriyle kayıt tuttukları sürece mükerrer 298 inci maddenin (A) fıkrası uyarınca enflasyon düzeltmesi

yapamazlar. Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlamaları halinde ise üç yıl süreyle anılan madde hükmünden yararlanamazlar.(**)

Defterlerin Mürekkeple Yazılacağı

-Bu kanuna göre tutulması mecburi defterler mürekkeple veya makine ile yazılır. Kopya kağıdı kullanılması ve ıstampa ve sair damga

aletleriyle kopye konulması da caizdir.

Yanlış Kayıtların Düzeltilmesi

- Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kaidelerine göre düzeltilebilir. Diğer bilumum defter ve kayıtlara

rakam ve yazılar yanlış yazıldığı takdirde düzeltmeler ancak yanlış rakam ve yazı okunacak şekilde çizilmek, üst veya yan tarafına

veyahut ilgili bulunduğu hesaba doğrusu yazılmak suretiyle yapılabilir.

-  Defterlere geçirilen bir kaydı kazımak, çizmek veya silmek suretiyle okunamaz bir hale getirmek yasaktır.

-  Defterlerde kayıtlar arasında usulen yazılmaya mahsus olan satırlar, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz.

-  Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli müteharrik yapraklarda bu yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar

yırtılamaz.

Kayıt Zamanı
- (2365 sayılı Kanunun 32'nci maddesiyle değişen madde) Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. şöyle ki:

a) Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında

kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.

b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut

vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu

kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevaz vermez.

c) Günlük kasa, günlük perakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine muameleler günü gününe

kaydedilir.

Tasdike Tabi Defterler

 Aşağıda yazılı defterlerin bu bölümdeki esaslara göre tasdik ettirilmesi mecburidir:

1. Yevmiye ve Envanter defterleri;

2. İşletme defteri;

 3. Çiftçi işletme defteri;

4. İmalat ve İstihsal Vergisi defterleri; (Basit İstihsal Vergisi defteri dahil)

5. Nakliyat Vergisi defteri;

6. Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri;

7. Serbest meslek kazanç defteri;

              Bu kanunla cevaz verilen hallerde yukarıda yazılı olanların yerine kullanılacak olan defterler de tasdike tabi tutulur.

 Tasdik Zamanı
              Bu kanunda yazılı defterleri kullanacak olanlar, bunları aşağıda yazılı zamanlarda tasdik ettirmeye mecburdurlar:

1. Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda;

2. Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;

3. (3239 sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle değişen bent) Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete

girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma

tarihinden başlayarak on gün içinde;

4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları

kullanmaya başlamadan önce.

 Tasdiki Yenileme

            Madde 222 Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu

dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.

Tasdik Makamı

             (Madde 223)Defterler, iş yerinin, iş yeri olmayanlar için ikametgahın bulunduğu yerdeki noter veya noterlik görevini ifa ile mükellef

 olanlar, menkul kıymet ve kambiyo borsasındaki acentalar için borsa komiserliği tarafından tasdik olunur. (3239 sayılı Kanunun 18'inci

maddesiyle eklenen fıkra) Tasdik makamı, bu Kanuna göre tasdike getirilen defterleri sosyal güvenlik ile ilgili kuruluşların mevzuat

hükümlerine bağlı kalmaksızın tasdik eder.
 

Tasdik Şerhi

          (4884 sayılı Kanunun 8' inci maddesiyle değişen cümle Yürürlük; 17.06.2003) Noterlerin yapacağı tasdik şerhleri ile anonim ve

limited şirketlerin kuruluşu aşamasında ticaret sicili memurlarınca da yapılacak tasdik şerhleri defterin ilk sayfasına yazılır ve aşağıdaki

malûmatı ihtiva eder.(*)

1. Defter sahibinin;

a) Gerçek kişilerde başta soyadı sonra öz adı (Müessesenin varsa maruf unvanı da ayrıca ilave olunur);

b) Tüzel kişilerde unvanı;

2. İş adresi;

3. İş veya meslekin nev'i;

4. Defterin nev'i; 

5. Defterin kaç sayfadan ibaret olduğu;

 6. Defterin kullanılacağı hesap dönemi;

 7. Defter sahibinin bağlı olduğu vergi dairesi;

 8. Tasdik tarihi;

 9. Tasdik numarası;

10. Tasdiki yapan makamın resmi mühür ve imzası.

(4884 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle değişmeden önceki cümle) Noterlerin yapacağı tasdik şerhleri defterin ilk sahifesine yazılır

ve aşağıdaki malumatı ihtiva eder.

Tasdik Şekli

(Madde 225)Defterler aşağıdaki şekilde tasdik olunur:

a) Ciltli defterlerin tasdik esnasında sayfalarının sıra numarasıyla teselsül ettiğine bakılarak, bu sayfalar teker teker tasdik makamının

resmi mühürü ile mühürlenir.

b) Müteharrik yapraklı yevmiye defteri kullanmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilen müesseseler bir yıl içinde kullanacaklarını

tahmin ettikleri sayıda yaprağı yukarıdaki esaslara göre tasdik ettirirler. Tasdikli yapraklar bittiği takdirde, yeni yapraklar kullanılmadan

evvel tasdike arz olunur.

Bunların sayfa numaraları tasdikli yaprakların sayfa numaralarını takiben teselsül ettirilir. Tasdik makamı, ilave yaprakların sayısını ilk

tasdik şerhinin altına kaydeder ve bu kaydı usulüne göre tasdik eder.

Defter Tasdikine Ait Bordrolar

             Tasdik makamları tasdik ettikleri defterlere ait aşağıda yazılı malumatı tarih sırasiyle, üçer aylık bordrolara derç ve bunları en

geç bir ay içinde bulundukları yerin en büyük mal memuruna tevdi ederler(Madde 226):

1. Tasdik numarası ve tarihi;

2. Defter sahibinin soyadı, adı (Veya unvanı);

3. İşi veya mesleki;

4. Defterin nev'i;

5. Defterin hangi yıl için tasdik edildiği;

6. Defter sahibinin bağlı olduğu vergi dairesi

Tasdik makamları yukarıdaki bilgileri münferit fişlerle de bildirebilirler.

Kayıtların Tevsiki

İspat Edici Kağıtlar            

             Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan

kayıtların tevsiki mecburidir.  (205 sayılı Kanunun 14'üncü maddesiyle eklenen fıkra) Defter tutmak mecburiyetinde olmayan

mükellefler vergi matrahlarının tespiti ile ilgili giderlerini tevsike mecburdurlar. (Götürü usulde tespit edilen giderler hariç.)

             Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye ve Gümrük Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, kullanma

mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç

düzenlenmemiş sayılır.